Barnaamijka BuugSoor

Magaca Buuga: Xanaaqa (Carooda);

Qaybaha aan hoos uga hadli doono:

·         Buuga ku saabsan .

·         Qoraaga buuga.

·         Xanaaqa (ka carooda).

·         Kacdoon (Dhaq-dhaqaaq).

·         Kawar heyn la'aantu, waa dhaqan ugu xun ee bulsho yeelato.

·         Wado arga-gax iyo rabshado la'aan ah.

·         Gaba-gabo.

1.      Buuga ku saabsan;

·         Buugu waa dardaaran uu qoraagu dhalinyarada kula dardaarmayo ilaalinta xuquuqda iyo sharafta  aadanaha gaar ahaan bulshadooda.

·         Luqada asalka ah ee uu ku qoranyahya waa fransiz.

·         waxaa lagu turjumay in badan 25 luqadood.

·         3'dii bilood ee ugu horeysay  waxaa la daabacay wax ka badan 2 milyan oo xabo.

Saameynta Buuga : dhowr bilood kadib  daabacaadi buuga sameyntiisa waxaa laga dareemay daafaha dunida,  wax yaabaha uu sababay  ama sababahooda qeybta ka ahaa waxaa ka mida  ;

·         Arap baharı(Arap spring); waxuu ahaa kacdoon bulsho oo ka dhashay duruufihii muumul iyo dhaqan-dhaqaale ay ku noolaayeen ee sii xumaanayay.

·         Banaan baxyo badan oo dunida meela kala duwan dhacay gaar ahaan yurub iyo mareykan sida banaan baxii weynaa ee Occupy wall street(wall street'i işgal et) iyo kwa kaleba.

·         waxuu sidoo kale saameyn ku yeeshay ururada bulshada rayidka ah sida Amnesty international oo urur bulsho ka shaqeeya difacida xuquuqda aadnaha iyo sari u qaadiddeeda oo sameyay banaan baxyo iyo kacdoona kale.

2.      Qoraaga buuga:

Magaciisa :  Stephane Hessel

  dhalasho:   1917-kii, barlin, Jarmal-ka

dhimasho:   2013-kii, paris, fransiis-ka

Stephane Hessel  waxuu ahaa; pilot,diplomasi, Dhex-dhexadiye, la-taliye, barre, Qoraa iyo mufeker. Mar waliba waxuu garab istaagay oo af kooda ku hadlay dadka la dulmiyo iyo inta aan xuquuqdooda dhacsan karin . Waxuu ka soo qeyb qaatay kacdoono iyo dhaq-dhaqaayo badan sida kacdoonkii bulshada fransiz ku uga soo horjedeen aragtida fashizm-ka (faşizm), waxaa kale oo uu ka mid ahaa komishankii ay Qaramada midoobay u xilsaartay diyarintii ''Baaqa Caalamiga ah ee Xuquuq'da Aadanaha'',  waxuu ka soo mid noqday diplomasiyiinta Fransizka ee New York, waxuu ka qeyb qaatay kacdoono lagu taageerayay xoriyada wadanka Algeria oo uu Fransiz-ku gumeystay, Sidoo kale waxuu sameeyay barnaamijyo badan oo bulshada lagu dareensiinayo dhibaatada ay İsrail ku heyso bulshada reer falastin.

Mara la weydiiyay ujeeda uu u qoray buuga waxa uu ku jawaabay: Ujeedadeydu waxay ahayd  in aan dareensiiyo dhalinyarada in ay dowrka weyn ku leeyihiin ka shqeynta hormarka dadka iyo dalkooda iyo ilaalinta sharafta iyo xuquuqda aadanaha.

3.     Xanaaqa (ka carooda):  

Waxuu qoraagu ku bilaabayaa buugiisa dhaq-dhaqaaqyo badan oo uu  ka  qeyb qaatay ugana soo horjedeen dhibaatoyin heystay bulshadooda  guulna ay ka gaareen.  waxuu u sheegaya dhalinyada in ay jiraan wax badan oo maanta aan micnahooda la dareensanayn in ay dadaal dheer iyo dhib kadib la helay ayaga laga rabo iney ilaaliyaan.

Waddan iyo dad xor ah oo aayahooda ka tashta in la helo waxaa loosoo maray halgan dheer  wax si fudud lagu helayna ma aha. Qoraagu waxuu ku leeyahay dhalinta "eega oo daraaseeya waxa ka dhacaya aga-gaarkiina waayimeysan wax idinka xanaajiya oo idin dhaqaajiya hadaad damiir aad ku dhaqaaqdaan leedihiine".

Magaca buuga iyo cinwaankiisa kowaadba waa hal kalimo(indignez-vous) oo dowr af oo Af-Fransiz ku ka mid yahay kaliya laga helo, Micna ahaan noqoneysa qofku inu ka caroodo haduu arko ama la kulmo xad-gudub ama dulmi bulshada ama shaksiyaad loo geysanayo, caradaasi waxay sababeysa in qofkaasi uu ka fakaro siduu uga jaawaab celin lahaa dulmiga oo uu bulshada uga saari lahaa, sidaa darteed qoraagu waxuu dhalinyarada kula dardaarmayaa iney ka war hayaan oo daraaseeyaan qaab nololeedka bulshooda iyo duruufaha ay ku nooshahay, Waxuu leeyahay dhalinyarow la socda duruufaha bulshadiinu ku nooshahay oo marnaba indhaha ha ka laabanina duruufaha adag ee ay bulshadu ku jirto, xalkeeda iyo la tacaalideedu adinka ayay mas'uuliyadiina tahay.

Carada uu qoraagu ka hadlayo ma ahan mid ku saleysan rabshado iyo arga-gax abuurid, ujeedaduna marnaba maha in qal-qal iyo mar xalado deganaasho la'aan  la abuuro, wax kasta oo xal ama natiijo wanaagsan laga rabo waa in wado nabadeed loo maraa iyo qal-qal la'aan lagu raadiyaa.

4.     Kacdoon (İs-bedel doon):

Kacdoon ku waxuu ka dhashaa carada, kacdoonka micnahiisa waxaa ka mida in ay bulshooyinku is cusbooneysiiyan. Aadanuhu isaga ayaa noloshiisa wax ka badala, bulsho walibana iyadaa noloshooda badala taariikh doodana qora, dadku marki ay ku qanci waayaan duruufaha  dhaqan-dhaqaale iyo maamul ee ay ku nool yihiin waxaa dhasha dhaq-dhaqaaqyo isbedel doon ah iyo kacdoon  bulsho oo ay bulshadu ku diidantahay duruufaha nololeed ee ay ku jirto kuna dalbanayaan mid ka duwan mar xalada nololeed ee ay ku jiraan.Qoraagu waxuu lee yahay dhalinyaradu waa enerjiga uu shacab leeyahay, waa qeybta ugu dhaq-dhaqaaqa badan bulshada sidaa darteed ma ahan dhalinyaradu iney indhaha iyo gacmaha  xirtaan oo ay  iska fadhiistaan, Jiritaanka dad iyo dowlad xoog lahi waxay ku xirantahaya dhalinyaradeeda. Muwaadin kasta waxaa mas'uuliyad ka saaran tahay noloshiisa iyo wadankkisa, isaga ayaa laga rabaa siduu nolol iyo wadan uu ku faano u yeelan lahaa.

5.     Kawar heyn la'aantu, waa dhaqan ugu xun ee bulsho yeelato:

Qoraagu waxuu leeyahay dhaqanka ugu xun ee ay bulsho yeelato waa iyadoon iska war heyn, is daneyn, qof waliba uu yirahdo majiraan wax sameyn karo, waxaan wax aan wax ka badali karo ma lahan ee shaqadeyda ayaan ka qabsanayaa. Markii aad sidaa u dhaqanto waxaad dhumineysaa mid ka mida qiyyamka asaasiga ah ee bulshada isku haya . Daneyn la'aanta arimaha bulshadu waxay meesha ka saareysaa midnimadii guud iyo ka wada dhisidii mustaqbal ummadeed ee saarnaa dhamaan qeybaha kala duwan ee bulshada qof waliba waxuu gabayaa waajibaadkii saarnaa waxaaana sidaa ku lumaya awoodii, wadajirkii iyo sharaftii ay bulshadaasi lahayd.

6.     Wado arga-gax iyo rabshado la'aan ah:

Arga-gaxu waa iyadoo qal-qal iyo qalalaase la abuuro oo bulshada qeybna la dilo inta kalena ay qal-qal iyo cabsi ku noolaadaan .

Arga-gax u waa wadada dadka xumaanta ka shaqeeya ay raacaan.

Arga-gaxu waa waxa maanta ay dunida ku hayaan waxaa loo yaqaano Argagixisada.

Kacdoon kasta  oo la sameynayo waa inuu ka fogaadaa wax kasta oo qal-qal iyo arga-gax dhalin kara .

Ujeedadu waa in ay noqotaa ka shaqeynta waanaaga in bulshada.

7.      Gaba-gabo:

Qoraagu  waxuu dhalinyarada  kula dardaarmaya:

·         in ay noqdaan shaksiyaad il-baxnimo iyo aragti dheer leh.

·         in ay bulshada inteeda tabarta yar ee la dulmiyo codkooda noqdaan  oo ay mar waliba  xaqa taageeraan, ag istaagaanna.

·         in ay dhowraan xuquuqda asaasiga ah ee shakhsi waliba xaqa u leeyahay si simmana looga faaideysto.

·         in aysan marnaba ka aamusin waxkasta oo xuquuqda bani'aadamka ku xadgudbaya, siiba haduu dulmi jiro.

·         iney ka shaqeeyaan hormarka bulshadooda, horseedna u noqdaan hor marka wadanka.

·         dhalinyaradu waa in aysan ka raali noqon xad-gudub yada ka dhex jira bulshada , xad-gudub kasta waa in dhinac looga soo jeestaa.

·         in aysan  qofna uga danbeyn ilaalinta xuquuqa da shacabookda iyo dowladooda.

·         in ay ka shaqeeyan sidii ay ku dhisi lahaayeen bulsho iyo dowlad ay ku faani karaan .

·         iney mar waliba ku dadaalan ka mira dhalinta riyooyinkooda.

S.Y.L. iyo Wadadii xoriyadda;

Waxaan dhamaan Ummadda Soomaaliyeed gaar ahaan dhalinyarada Soomaaliyeed meel walba oo ay dunida ka joogaan ugu hanbalyeynayaa sanad guuradii 73'aad ee aas-aaskii ururki gobonimo doonka Soomaaliyeed ee SYL.

     SYL waxa ay ahayd aragti ku fadhisa İslaamnimo, Soomaalinimo, Soomaaliweyn,  Xornimo, Midnimo Ummaddeed,  Sinaan, qaddiyad qaran iyo mid Ummaddeed.

   SYL waxay ahayd qaddiyad ku dhisan xoriyad doon, wadaninimo iyo gumeysi naceyb.

   Halku dhigyadii SYL waxaa ka mid ahaa ;

 "  Hadba waxaan laa ooyaayoo ilmadu iiga qubaneysaa Iqtiyaar nin loo diidoo La addoon sadaan ahayee".

 " Soomaaliyeey toosoo toosoo isku tiirsada ee hadba kiina taag daran taageera waligiin".

Maanta waxay Ummada Soomaaliyeed u tahay maalin qiimo weyn ugu fadhida, isla markaana kaalin weyn ku leh dhalashadii iyo hanasahadii xoriyada Ummadda  Soomaaliyeed ay hanatey sanadkii 1960-kii.

Wadan  waxaa uu wax ku noqdaa horumarna ku gaaraa marka uu madaxbanaani buuxda heysto sameystana hogaan ku dhisan cadaalad iyo aqoon,  hadaba waxaan ognahay in ummadaha ka xoroobay gumeystaha aysan si fudud ku gaarin xoriyadda iyo gobanimadooda ay heystaan balse ay dhib u soo mareen dhiigna u daadiyeen, Ummadda soomaaliyeed waxaa ay ka mid aheyd ummadihii la gumeystay  sidii ay u xoroobi lahaydna  waxay u soo martay halgan dheer, halkan waxaan uga hadlayaa hal qeyb oo ka mida halgankaa dheer.

         Aas-aaskii Xisbigii Leegada (SYL);

SYL waxaa aas-aasay 13 dhalinyaro maanta oo kale sanadku marku ahaa 15-maajo-1943 kii ururku waxuu markiisii hore ku shaqo bilaabay hab qarsoodi ah oo si cad loogama hadli karin siyaasada iyo xoriyad toona sidaa awgeed ayaa waxa ay ururka ugu dhawaaqeen markiisii hore  naadi ahaan , Naadiga Dhalinyarada Soomaaliyeed(S.Y.C.) sidaa ayay ku shaqeynayeen ilaa laga soo gaaro 15-maajo-1947 oo ay magaca SYL la baxeen aragtidooda siyaasadeed ee xoreynta Ummadda Soomaaliyeedna ay  banaanka soo dhigeen,  Dhalinyaradaas waxay kala ahaayeen ;

    1. Yaasiin Xaaji Cismaan                            8.  Xaaji Maxamad Xuseen

    2. Cabdulqaadir Shiikh Sakhaawadiin     9. Khaliif Huudow Macallin

    3. Maxamad Cismaan Baarbe.                 10. Cismaan Geedi Raage

    4. Maxamad Faarax Hilowle                     11. Dheere Xaaji Dheere

    5. Sayidiin Xirsi Nuur                                 12. Maxamad Cabdalla Xayeesi

    6. Maxamad Cali Nuur                               13. Cali Xasan Maxamad"Verdura

    7. Daahir Xaaji Cismaan

   Dhalinyaradaani waxa ay ku heshiiyeen;

1.     In loo halgamo, lana xaqiijiyo gobanimada iyo madaxbanaanida ummadda Soomaaliyeed.

2.   In shanta Soomaaliyeed la mideeyo, hal maamulna la isugu keeno.

3.   In xooga la saaro tacliinta, siiba in lagu dadaalo waxbarashada dhallinyarada, iyadoo la aaminsanaa inaan horumar iyo madaxbanaani la gaari Karin tacliin la'aanteed.

4.   In af Soomaaliga la qoro oo weliba la qaato farta cismaaniyada iyadoo fartaas loo arkayey inay tahay mid waddani ah.

5.    In shacabka lagu baraarujiyo halganka gobanimadoonka iyo madaxbanaanida.

6.   In la tirtiro caadooyinka iyo dhaqamada foosha xun ooy ka mid yihiin qabyaaladda, quursiga, iskala takoorka iwm.

Waqtigii la aas-aasay S.Y.L. iyo ka horba Ummadda Soomaaliyeed  waxay gumeystayaasha kala duwan kula jirtay dagaal adag oo dheer laakin ma ahayn mid wadanka dhan si wada jira uga dhaca, Waxuu ahaa mid ka dhaca deegaano iyo gobolo kala duwan ma jirin awood mideysan oo wadanka dhan si siman uga wada dagaalama. Waxaa jiray in intii isku meel degan ama isku qolo ahba in ay ku midoobeen la dagaalanka gumeystayaasha si da meelo badan ka dhacday. Kadib aas-aasakii SYL wax yaabaha ay ku soo kordhiyeen bulshaweynta Soomaaliyeed waxaa ka mid ahaa: İn ay bulshada ka saaraan kasmada iyo aragtidii gabneed  kuna qanciyaan garashada siyaasadeed ee ay huwan-tahay qarannimadu dadaal iyo juhdi dheer kadib ,  waxaa abuurmay bulsho leh dareen Qarannimo, Soomaalinimo, Wadaniyad, is-jaceyl Ummaddeed iyo nacayb gumeysi taas oo sababtay in inta badan bulshada Soomaaliyeed ay ku qancaan,rumeyaan , kuna howl galaan midnimo iyo Soomaalinimo.Waxyaabaha ay SYL ka dhiidhisay ee ay bulshada kalsoonidooda ku kasbadeen waxaa ka mid ahaa;

Waxaa magaalada Muqdisho ka dhex shaqeyn jiray baabuurta dad-weynaha qaada oo aan loo ogoleyn iney Soomaalidu raacdo kaliya waxaa raaci jiray dadka cad-cad gaar ahaan kuwii talyaaniga. Maalin maalmaha ka mida ayaa waxaa basaskii midka ka mida soo raacay labo dhalinyaro oo kamida dhalinyaradii SYL waxaa lagu amray iney ka dagaan  waase diideen in ay ka degaan baabuurkii dagaal gacanta ah ayaa dhex maray ayaga iyo ninkii Talyaaniga ahaa, waxaa dagaalkoodii kusoo baxay ciidamadii nabadgelyada waxayna arintooda gaartay wakiilka Ingiriiska u fadhiyay Xamar

Wakiilkii Ingiriiska ayaa xukumay in:

1. In baabuurka lagala wareego ninkii Talyaaniga ahaa

2. Iyo in dadweynaha soomaaliyeed ay raaci karaan dhammaan gaadiidka ka shaqeeya gobalka banaadir.  

Arintani waxaa ay noqotay in dadku ogaadaan in waxa laheysto iyo dadka loo diidayo in ay raacaan baabuurta ay yihiin muwaadiniinta dalka iska leh sidaas darteedna ay kordhiyaan iska caabinta gumeystaha.

Wada tashi mudo bila ah u socday kadib dhalinyaradii waxay isku raaceen in ay wakiilkii Ingiriiska waraaq codsi u qoraan si ay naadiga furaan marki ay u tageen wakiilkii Ingiriiska ayaa waxaa dhexmartya dhacdadaan casharka u ahayd ilaa maantana Soomaalida sidii iyo kadaran cashar ugu noqon karta waxa uu ku yiri ; '' Waxaad ka koobantihiin dhalinyardiina qabiilo kala duwan waxaana hubaal ah in aadan kuwa hishiin Karin feker iyo ra’yi toona, aniga waxaan idiin arkaa dhurwaayo iyo ari mooro lagu wada xareeyay, sideed naadi ugu hishiin kartaan khilaaf la’aan".

Dhalintii oo aan hadal kulul ku celin Karin madaxa mustacmaradda ayaa ugu jawaabay; " Hadalkaada waxaan ka dhiganeynaa cashar aan ka faa’iideysano, waxaana barbaarin doonnaa Dhurwaayada, si aysan ariga u cunin, mana fogaan doonto in aad aragto anagoo ku wada nool Naadiga oo aan wax muran iyo khilaaf uusan ka dhex jirin".

     SYL bulshada Soomaaliyeed waxay dhaxalsiisay;

Ø  Waxay  la dagaaleen qabyaalada waxayna xoojiyeen Soomaalinimada.

Ø  Waxay bulshada dareensiiyeen dulinimada gumeysiga iyo wanaaga iyo fiicnaanta xoriyada.

Ø  Waxay Ummadda Soomaaliyeed u shideen iftiin gobonimo doon xoogan oo sababay in aan helno xoriyada maanta aan heysano.

Ø  Waxay dhiseen bulsho leh dereen Ummaddeed oo hamigoodu yahay hanashada xoriyadooda.

Ø  Waxay dhiseen bulsho isku xiran oo xoriyadooda wax waliba oo ay heystaan u hora.

Ø  waxay abuureen hal-ku dhigyadii; "Axyaa wadani","Soomaaliyey toosoo","Qabiil Qaran ma noqdo" iyo kuwa kale oo badan oo Ummadda hurdada ka saaray indhahana u furay.

 

Waxaa iyaduna xusid mudan in SYL ay la kulantay caqabadu fara badan oo ay kala kulan gumeystayaashı reer yurub iyo Soomaalidii la safnayd sidaa ay tahayna waxay bulshada soomaaliyeed gaar ahaan inta maanta loo yaqaan Jumhuuriyada Soomaaliya u hibeeyeen guulo wax tar leh oo waaweyn . Waxaa kaloo jira wax yaabo aysan ka guul gaarin sida qadiyaddii Soomaaliweyn iyo fartii Cismaaniyada inkastoo Af-Soomaaliga la qoray.

Maxaan ka baran karna SYL, Hadaan nahay dhalinyarada maanta;

·         İn aan yeelan karno qaddiyad qaran iyo kartida ka mira dhalinteeda.

·         Dhisida bulsho qaddiyad isku heysa oo ay ku faanto leh.

·         İn ahdaafta lagu gaari karo wada tashi iyo wado nabadeed.

·         Dhaqan wanaag uu saldhig u yahay; İxtiraam, İs-qadarin, Walaaltinimo, İsu-tanaasul iyo Kala-danbeyn.

·         Ka hormarinta dantaada khaaska ah tan guud.

·         İn wax waliba loo huro oo dhibkasta loo maro ka mira dhalinta ahdaaftaada.

·         İn aan yeelan karno siyaasad qaran, aragti ummadeed, dareen bulsho iyo mid Soomaalinimo.

·         İn guul lagu gaari karo halganka ku dhisan  midnimo, walaaltinimo, wadajir, cilmi iyo wada-shaqeyn.

·         İn laga maarmi karo gacan ajnabi oo qadiyadeena iyo ahdaafteenaba inaga oo kali ah aan ka guul gaari karno.

Waxaan Alle uga baryayaa dhamaan dadkii qiimaha badnaa ee raadinta xoriyadeena ka qeyb qaatay oo naftooda iyo maalkooda inoo huray  in uu u naxariisto qubuurtooda u waasiciyo janadiisana ku arzaaqo. AAMİİN.

Dhalinta maantana waxaa u dardaarmayaa in aan waaqaca aan ku nool nahay si fiican u aqrino, garano halka aan u socono iyo halka inaan aadno aan doooneyno.İnshaAllah.

FG: u jeedada aan maqaalkan yar u qoray mahayn inan tariikh da SYL idinla wadaago laakiin waxaa ugu tala galay in aan qadiyadoodii iyo u ahdaaftoodii wax  ka dhaho.

 Amaana Allah. 

  Axmed Maxamed Cali

DHAMAAD

                    =======================================================

MUSTAQBAL MADOW!!

 Sidaan qormadeydii hore uga soo hadlay dhalinyaradu waa laf dhabarta Ummadd kasta waana kaydka dhabta ah ee ay haysato, haboonna in si fiican looga fa'iidaysto, Ummadd walibana Mustaqbalkeedu waxuu ku xiranyahay barbaarinta caruurteeda iyo hagida dhalinyaradeeda, Ummaddii garata qiimaha dhalinyaradu leedahay oo ku barbaarisa dhaqankeeda iyo Tariikhdeeda soona saarta dhalinyaro garanaya waxa ay yihiin iyo halka ay u socdaan waxay gaarayaan guulo iyo hormarba, Waxayna noqoneysaa ummaddasi mid mustaqbal wanaagsan leh.

Maanta waa sidee caruurta iyo dhalinyarada Soomaaliyeed!!?

 Guud ahaan Ummadda Soomaaliyeed maanta waxay mareysa waqti ka mida waqtiyadii ugu adkaa ee Soomara, waxaa maalin waliba soo badanaya dhacdoooyinka laga arga-gaxo ee ka dhacaya wadankii, waxaase ka sii naxdin badan dareen la’aanta jirta iyo la qabsiga ay bulshadu la qabstay dhacdooyinka xu-xun ee ka dhaca wadanka.

Dhibaatooyinkaa guud ee wadanka ka jira waxaa ka mida, mid caruurta iyo dhalinyada gooni u heysata;

 Caruurta iyo dhalinyada Soomaaliyeed maanta waxay ka koobanyihiin : kuwa iyagoo caruura inta maskaxda laga xaday la dagaal galiyo, kuwa wax barasho la’aan heyso oo jahli la nool , kuwa macluul u le’da, kuwa inta tahriibaan baddaha iyo saxaraha ku dhamada, kuwa maandooriye dilooday, kuwa xabsiyada aduunka buuxa, kuwa wadanka  wax ku bartay oo shaqo la’aan darteed guryaha iska fadhiya, kuwa kalana wadanka dibbadiisa ayay ku dhasheen kuna noolyiihiin in badan oo ka midana waxaaba laga yaabaa iney un maqleen wadan Soomaaliya la dhaho oo kali ah intana waxba u dhaafsiisneen. Waxaan oo dhan iyo wax yaabo kale oo la mid ah, waa dhibaatooyinka maanta heysta caruurta iyo dhalinyarada  Soomaaliyeed.  Dhibaatooyinka caruurta heysta waxaa ugu xun uguna dhib badan tan wax barasho la’aanta, waxay kaliftay in qaar badan oo ka mdi ahi ay cadowgooda u gacan galaan loona isticmaalo laynta bulshodoodii, wax la aqbali karo ma aha in caruurteenu maanta Al-shabab wax barasho u doontaan, waa wax laga naxo, laga arga-gaxo, laga gubto qof kastoo dareen lahi waxuu dareemi karaa meesha maanta an joogno wey adagtahay in aan xal gaarno ama nabad helno inta dhibaatooyikaani jiraan, inta caruurteena luuqyada laga wadanayo ee la inagu leynayo.

 Danteena maanta iyo bariba waxay ku jirtaa in aan caruurteena wax barno, ka reebno cadowga, halka ay ayaga wax barasho uga doonanayaan waxay ahayd in labaraa in cadowgooda kowaad ayaga yahay, hadii kale waa in laynta caruurteena iyo dhalinayaradeenu waa dabar gownta Ummaddeed ee la inala maaganyahay, Maalinkasta in badan caruur ah ayaa la dilaa, hadana intii oo kale ayay soo wadaan oo soo dagaal galiyaan, waxa dhacaya waa mustaqbal la’aan, waa xaalufin lagu hayo Ummaddaan, waxaan ku qasbanahay inaan xal u helno xaalufintaan inagu socota hadii kale iska mustaqbalka iyo jiritaankeena berri'e kan maanta ayaa shaki ku jira .

 Dhamaan qeybaha kala duwan ee Ummadda Soomaaliyeed waxaa ku waajiba ilaalinta caruurta iyo wax baridooda, waana waa jib Ummaddeed oo ina wada saaran caruur kasta oo wax barasho la’aan darteed iyo baaga-muudo heyso awgeed wada looga helo oo si xun loo adeegsado waa la ina weydiin Alle agtiisa, waxuuna halis ku yahay jiritaankeena Ummaddeed ee maanta iyo berriba. Alle ha inaga dhigo kuwii garta waajibaadka inaga saaran curuurteena, mustaqbalkooda iyo jiritaankeena Ummaddeedba. AAMİİN. 

 Amaana Allah. 

  Axmed Maxamed Cali

DHAMAAD

                    =======================================================

DHALİNYARADA SOOMAALİYEED SHALAY İYO MAANTA !!?

Hordhac;

   Dhallinyarada Soomaaliyeed waxey baal dahab ah uga jiraan tariikhda Umaddena, kaalintii ay ku lahaayeen halgankii la dagaalanka gumeysiga, kaasoo ay u hureen naftooda, maalkooda iyo waxwaliba oo ay heysteen sidii Soomaaliya ay gobanimo u gaari lahayd. Alle ayaan inuu u naxariisto ugu baryayaa dhamaan intii jiritaankeena u soo halgantay oo naftooda ku waayay.

Kadib gobannimada aan qaadanay 1960kii, waxaa wadanka ka abuurmay ururo dhalinyaro oo badan waxbadan ayayna wadanka iyo bulshada ku soo kordhiyeen, waxaa ka mid ahaa ururadii dhalinyaro ee abuurmay xoriyadii kadib ururka dhallinyarada Soomaaliyeed; ururadan waxay ka hawlgali jireen dalka gudihiisa iyo xiriirka dhallinyarada caalamka iyaga oo ku lahaa kaalin muuqata.

Waqtigii dowladii kacaanka dhallinyaradu waxay laf-dhabar u ahaayeen mashaariicda dowlada ee wadanka laga fulinayay sida, İskaa wax u qabso, Hanuuninta dadweynaha, Bacaadcelintii shabeele, Ololihii farbarashada ee halku dhigiisu ahaa Bar ama baro ayaan lagaa badin iyo Dadkii dhibaatadu ka soo gaartay Abaartii Dabadheer, dhamaan mashaaricdaan meel marintooda waxaa gacan weyn ka geestay dhalinyarada Soomaaliyeed.

Dhalinyarada Soomaaliyeed waxay ahayd dhalinyaro dhalinta caalamka saameyn kulahaa, Ururrada dhalinyarada Soomaaliyeed waxay ka mid ahaayeen hay’adaha hoggaaminta Dhalinyarada iyo ardayda aduunka, iyagoo ku martigalinjirey dalkeena shirarka dhallinyarada WFDY (World Federation Democratic Youth)  iyo

 shirar kaleba, dhalinyarada Soomaaliyeed 

qiimo ayay ku dhexlahayeen dhalinyarada aduunka.

Kadib burburkii qarankii Soomaaliyeed, dhallinyaradu waxay la kulmeen dhibaatooyin badan, Waxaa laga dhigtay jaran-jaro meel walba lagu koro oo ujeedadii loo baahdo lagu gaaro iyadoo lagu soo dhaweysanayo qaab qabiil, qaarna aqoon la'aantooda laga faa'iideystay oo inta maskaxdii laga xaday iyagoo caruura la dagaal galiyay, dhiigooda laga macaashay dhexdoodana la isku laayay. Waxaa jira oraah cadeyneysa waxii dhacay oo oraneysa "Alla dhallintu waa ma liibaanayaal lagu liibaano ", Dhacdooyinka oo mirahii kasoo baxay ay noqdeen kalsoonidii dhalinyaradu wadanka ku qabtay oo dhamaatay, wadankii dhexdiisa ku dhibaateysan wax barasho laaan , shaqo laaan iyo inta kale ee ay dadkale la wadaagaan,  qaar badan dhalinyarada ka mida waxay noqdeen  kuwa xabsiyada aduunka ka buuxaan kuwa badaha ku dhamaaday iyo kuwa saxaraha ku dhibaateysan intaba.

            DHALİNYARO SEE AH BAAN U BAAHANAHAY!!?

Maanta bushadeenu waxay u baahantahay dhalinyaro hadaf cad, aragti dheer iyo dareen İslaamnimo, Soomaalinimo iyo mid Umaddeed leh kuna qanacsan dhulkooda hooyo diyaarna u ah iney wax waliba u huraan, dhalinyaro meel dheer wax ka arka oo ahdaaf qaran iyo mustaqbal ifaya sawiran kara kana shaqeeya, dhalinyaro sharaftooda, Calankoda iyo midnimadoodaba kor u qaada, dareensana howsha hor taala iyo sidii ay uga guul gaari lahaayeen, dhalinyaro garta guttana waajibaadkooda qaran, dhalinyaro aragtidooda iyo qorshayaashooda qaran ilaashan kara danta guudna aan gor-gortan ka galin, Dhalinyaro wax waliba ka dhex dhaca ka eega danta guud, Miisaanka kali ah ee ay wax ku cabirtaana uu yahay SOOMAALİNİMO.

Waxaan u baahanahay dhalinyaro aqoon iyo karti leh oo indheergarad ah intaana ay u dheertahay qiyamka, İslaamnimo, Soomaalinimo, qarannimo iyo bani'aadannimo.

Erayo waana ah oo uu tiriyay Alle ha u naxariiste Abwaan: Cabdi Muxumed Amiin

Dhallinyahay dhammaanteen xumaha ma iska dhaafnaaa?

Haa Haaaa

Dhallinyahay dhammaanteen samaha ma u dhaqaaqnaa?

Haa Haaaa

Dhallinyahay dhammaanteen dhulka ma u shaqeynaa?

 Haaa Haaa

Dhallinyahay dhammanteen cududda ma isu dhiibnaa?

 Haaaa Haa

Dhallinyahay dhammaanteen dheg-xumada ma diidnaa?

Haaa Haa

Dhallinyahay dhammaanteen dhigeen ma u ekaanaa?

   Haaa Haaaa

  -------------------------                         

Waxaan wadajir loo dhalin

Nina ku dhaadanmaayee

Waxaan dhididka loo shubin

Nin kuma dhergaayee

Waxaan garasho loo dhigin

Dhaliil lagama waayee

Waxaan dhiirri loo qaban

Hadal kuma dhammaadee

Waxaan seeska loo dhigin

Dhaxal lagama gaaree

                                            Erayadii : Cabdi Muxumed Amiin

 Amaana Allah. 

  Axmed Maxamed Cali

DHAMAAD

                    =======================================================

             Maanta iyo Dhalinyarada Soomaaliyed

 Hordhac

Sida aynu wada ogsoonyahay dhalinyaradu waa laf dhabarta Umadd kasta waana kaydka dhabta ah ee ay haysato, haboonna in si fiican looga fa'iidaysto, Ummad walbana Mustaqbalkeedu waxuu ku xiranyahay dhalinyaradiisa, Ummadii garata qiimaha dhalinyaradu leedahay oo ku barbaarisa dhaqankeeda ,Tariikhdeeda soona saarta dhalinyaro garanaya waxa aya yihiin iyo halka ay u socdaan waxay gaarayaan guulo iyo hormarba, Waxayna noqoneysaa ummadasi mid mustaqbal wanaagsan leh.Laakiin Umaddii iska dayacda dhalinyaradeeda waxa ku dhaca baaba’a iyo dabar go’a. Dhalinyarada iyo dhalinyaradanimadaba waa wax runtii aad u qaali ah oo hadii muhiimadii ay lahayeen aan lasiinin laga shalayo.

İntaanan tan maanta u galin waxaan rabaa inan si kooban uga hadlo booska ay dhalinyarada Soomaaliyeed kaga  jiraan shacabka, ku dhawaad %70  Shacabka Soomaaliyeed waa dhalinyarado, waana laf dhabarta Ummadena, guulaha aan ku faano oo qiimaha inoogu fadhiya oo idil waxaa Alle ka sokow abaalkeeda iska leh dhalinyarada Soomaaliyeed ee wax kasta u huray  si ay markasta wadciga jira iyo wanaaga Ummada uga qeyb qaadan lahaayeen, tusaale waxaan u qaadan karnaa Aabeyaashii gobonimo doonka Soomaaliyeed ee S.Y.L. oo aan wada ognahay qiimaha ay inoogu fadhiyan iyo sidaan ugu faano Ummad ahaan waxay ku guuleysteen iney Soomaali xornimadeeda hanato, waxaan Alle uga baryayaa inuu dhamaantood u naxariisto, janadiisana ku irsaaqo Amin.  S.Y.L. waxaa lagu xusuusta oo aan kabaranayna qiimaha midnimada iyo wada jirku leeyahay waxaa kale oo aan kabaraneyna inaan qabiil iyo qaran is qaban qabyaaladna wax wanaag ahi ku jirin qofkasta oo ka shaqeynaya arimaha bulshadeena  uu ku dadaalo, midnimo, walaaltinimo iyo wada jirka kana fogaado qabyaalada kala qoqob iyo tafaraaruq .

Markan u imaado waxa aan rabo inaan ka hadlo oo ah Maanta iyo Dhalinyarada Soomaaliyeed, waxaan ku sifeyn karaa dhalinyarada Soomaaliyeed ee Maanta, dhalinyaro aan si dhaba u helin barbaarintii Ummadeed ee ay ku hanan lahaayeen kuna dhisan lahaayeen Mustaqbalkoda ayna ku sameysan lahaayeen wadooyinkii ay ku gaari lahaayeen Hankooda, himilooyinkooda iyo hiralkooda. Badanaa dadka uma kala saarna wax barashada iyo barbaarinta Ummadeed, wax barashudu mar waliba waa lagama maarmaan waliba qarnigaan aan joogno waxaa lagu sifeeya qarniga cilmiga sida darteed qarnigan iyo waxbarasho la’aan waa waxaan is qabanayn, laakiin qofka aysan Ummadiisu ku barbaarin dhaqankiisa, tariikhdiisa iyo waliba xadaaradaha ay soo mareen waa qof meel  gudcur(mugdi) ah oo aan wax laga arkeyn ku lugeynaya oo aan heysan toosh ama wax uu iftiimsado si uu wax u arko. Hadaba Dhalinta Soomaaliyeed laga soo bilaabo burburki dowladii Soomaaliyeed  waxa dhaba in aysan helin wax barbaarin ama maal gashi Ummadeed ah marka laga reebo tiro yar oo ayagu dadaalkooda iyo juhdigooda waxay Ummadooda ka baran karaan ka barta . Hadaba waxaa is weydiin mudan anagoo sidaa ah mustaqbal noocee ah ayaa sugeyna hadaannahay dhalinta maanta?. Si kasta oo ay noqotaba waxa hubaal ah in ay Ummada Soomaaliyeed maanta  iyo bariba ay sugeyso dhalinteeda. Sidaa darteed waxaa ina sugaya howlo adag oo u baahan aqoon iyo karti dheeraad ah, waxaa ina sugaya  dhamaan shaqadi uu lahaa iyo saxida waxii uu haleeyay jiilkii inaga horeeyay. Dhalinyarow waxaad lasocotaan oo aan daah idinka saarneyn in maanta shacabka Soomaaliyeed meel walba oo uu joogo idinka sugayo inaad u usoo gacangalisaan amaba u badbaadisaan diintiisa, dhulkiisa, dadkiisa, sharaftiisa iyo dowladnimadiisa. waxan shaki ku jirin in dhamaan waxyaabahaan aan sheegayba uu dhaawac weyni inaga gaaray oo si dhaba aanan gacan ugu heynin amase aanan go'aamada iyo waxa dhulkeena ka dhacaya aynu marti ka nahay. waanka xumahay in aan cinwaan nocaan ah ka hadlo ayadoo aan ognahay maanta aduunka intiisa badan iney ka hadlayaan sidii ay u soo saari lahaayeen dhalinyaro hanan karta mustaqbalka Ummadadooda ama wadankooda. Hadaba dhalinyarow maanta waxaa la joogaa maalin ay taariikhu qormeyso waxaan shaki ku jirin in maanta loo baahanyahay baraarug Ummadeed, 1943-kii oo laga joogo mudo 73 sano ah ayay bilaabeen dhalinyaro Soomaaliyeed baraarug Ummadeed kaas oo ku soo idlaaday xoriyadii 1960 -kii aan qadanay lakiin maanta waxaa markale mugdi weyni inaga galay xoriyadi, dowladnimadii iyo madax banaanidii aan sida dhameystiran u qaadanay oo aan maanta ka joogno " nin bukow boqoli kuu talisay" oo dhexdeeni aan far isku taag ka bixi la"nahay. u jeedadeydu ma aha inan idin niyad jabiyo laakiin waxaan dareemayaa in la taagan yahay waqtigii hurdada laga kici lahaa lana raadi laha markale midnimo iyo qaranki Soomaaliyeed, qofkasta oo Soomaali ah gaar ahaan dhalinyarada waxaa ku waajiba iney kacaan awoodooda mideeyaan meelkasta oo ay dunida ka joogaan ayna ka gudbaan wax kasta oo tafaraaruq iyo qeybsanaan ah. Ogaada dhalinyarow hilbo wada dhashiyo hal qureynu nahay.

waxan ku soo gaba gabeynayaan  gabeygan waxaanse ka cudurdaaranayaa inaan garaneyn qofki iska lahaa gabeyga waxaana codsanaya haduu jiro qof garanaya inuu ila wadaago  mahadsanidiin.

Dhalin yarow dhaqaaqa

Ø  Dhalin yarow dhamantin dhagahiina fura oo dhaayihiina ragana dhulkeenii ku eegoo Dharaaraha siduu yahay ma mid lala dhacaayaa

Ø  Subixii dilaaciyo marka fiidku dheelmado dhibaatada ka taagani ma mid lala dhacaayaa .

Ø  Dhalinyarow dhulkenii dhaawac iyo dhibaa jira dhaqtarana ma joogaan dheymana iskaba daa.

Ø  Dhalaankii koraayiyo waalidkii ina dhalay dhibaatadey ku noolyihiin dhafooradey ku qorantahay.

Ø  Dhalinyarow dhamaanteen dhaayaha ma furanaa dhulshesheeye dhaxal maleh halkii aan u dhalaniyo dhaqankii ma eegnaa .

Ø  İmisey  dhibaatadu dhadhaab adag ka tuurtoo dinacna aan jaleeceyn.

Ø  İmisey dhibaatadu dhuuni ay heleen iyo nolol dhaqashaloo wacan  cilimigi uga dhaaratay.

Ø  Taa waxa u sii dheer dhuni qaate odayo dhowr shilin la siiyoo dhinacyada u cararoo sharaftoodii dhowreyn .

Ø  İntee hooyo dhagartiyo iiladu wax yeeshoo dharaartii la joogaba dhaayuhu ilmeyaan .

Ø  Kuwii ay ku dhimatee dhowrka sano xanbaaartee dheefta ay ka sugeysayna dhabtii waa inaga.

Ø  Dhalinyarow dhulkeenii inagaa u dhalanee hadeynaan ka dhiidhiyin dhankee baan u soconaa .

Ø  Dhalinyarow dhul waa qani dhalashaduna waa sharaf

Ø  Dhalinyarow dhamaanteen dhinac ma isu racnaa dalkii aan u dhalaniyo dheman cidii hooyo cadow maka dhicinaa.

Ø  Dhalinyarow aduunyadu waxa ay ku dhisantahay  waa wada dhigeenee sidee baan u dhacanahay miyeynan dhaqaaqeyn dhagarta aynan diideyn inagaa u dhalanee dhulkeenii u dhimaneyn.

Ø  Dhalinyarow dhan wada mara iska dhaafa qolo qolo dhamaantiin is dhowroo is ku dhaga gacmaha oo ma dhaafaan dhulkeenii inagaa u dhalanee marna marna yaynan ka jiifan.

                            Amaana Allah.  

          Axmed Maxmed Cali

               DHAMAAD
========================================================